Ký ức về thủy điện đầu tiên của Việt Nam

    Ai đã từng đến Thủy điện Ankroet chắc sẽ không quên được lối kiến trúc cổ điển của người Pháp xây dựng.Nhà máy được xây dựng hoàn toàn bằng đá.Những khối đá vuông, phẳng phiu bằng nhau ấy đã lấy đi mồ hôi, nước mắt và mạng sống của hàng trăm người phu lúc bấy giờ.

   Trên những bậc thềm thời gian, rêu phong đã phủ nhưng vẫn còn đó những ghi danh công sức của những người đã nằm lại nơi đây. Trong khuôn viên nhà máy, vẫn sừng sững trước bão tố tấm bia ghi danh. Có những người nằm xuống khi chưa bao giờ được nhìn thấy hình hài nhà máy.Tất cả sự hi sinh ấy đã góp sức cho chúng ta có được Thủy điện đầu tiên của Việt Nam, công trình khoác trên mình chiếc áo nhiều màu sắc của thời gian và không gian.

   70 năm qua, hơn một đời người, Nhà máy vẫn hiên ngang  với đất trời về sự tồn tại, đóng góp cho nguồn sáng trên 15 triệu kwh điện hàng năm, gấp nhiều lần so với những ngày đầu mới thành lập.

   Từng gốc cây, ngọn cỏ nơi đây như bất chấp về thời gian. Cây ổi nơi đây với tuổi đời trên 70, vỏ cây sần sùi, quả ổi với hạtnhiềuhơn cơm…nhưng nó thơm lừng mùi ổi chín không như trái ổi bây giờ….to, không hạt mà chẳng có tí mùi hương nào. Anh em nhà máy vẫn trêu đùa, so sánh cây ổi trăm tuổi này dẫu không bóng bẫy nhưng vẫn có “chất “ hơn hơn thứ mượt mà ngoài phố thị kia.

   Cây khuynh diệp được trồng trước cây cầu đi vào Nhà máy như là một nhân chứng về thời gian. Người trồng cây khuynh diệp này đã về với Suối Vàng nhưng chủ nhân thụ hưởng nó là anh Bùi Huy Thái, một doanh nhân thành đạt hiện đang còn sống ở Đức Trọng đã kể về nó với đầy sự tự hào. Cả tuổi thơ của anh đã gắn bó nơi đây. Anh kể “ Ngày trước, nguồn nước ở đây sử dụng để sinh hoạt hàng ngày nhưng ở nơi rừng thiên, nước độc thường rất dễ gây đau bụng. Thế là bố anh đã trồng cây khuynh diệp này như để lọc nước.Cây khuynh diệp này cũng đã gần 70 tuổi”.Giờ đây, khi đã hai thứ tóc trên đầu, khi kể về những câu chuyện xưa, anh vẫn mang trong mình cảm giác bồi hồi, khó tả.

    Trong khuôn viên này vẫn còn lại ngôi nhà của những người tham gia xây dựng Nhà máy….chiếc giường gỗ ấy, những vật dụng đơn sơ ấy nhưng song hành với thời gian.Mỗi lần chiêm nghiệm chúng, tôi mới thấy thời gian thật khắc khiệt.Nhưng có ai đủ quyền năng để đẩy lùi được thời gian đâu. Âu, đó cũng là quy luật chung của tạo hóa.

    70 năm thành lập Nhà máy Thủy điện Ankroet ( 1945 – 2015), tôi bước trên những bậc thềm in dấu rêu phong nghe trong lòng mình chày tràn những cảm xúc thật lạ. Cái dấu tích ngày xưa ấy- cái khoảnh khắc bây gờ đan xen vào nhau. Tôi ghi lại từng giây phúc ấy để sau này, tôi lại kể cho con cháu tôi nghe “bà đã từng vào Nhà máy, ngày ấy là lúc 70 năm….”

Theo EVNSPC