Sau hơn hai thập kỷ kể từ ngày khởi công xây dựng (7.8.2004), Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ không chỉ trở thành nhà máy thủy điện lớn nhất khu vực Bắc Trung Bộ mà còn là điểm tựa quan trọng trong chiến lược bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, phòng chống thiên tai và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội vùng miền núi phía Tây Nghệ An.

Từ một đại công trường giữa núi rừng Tương Dương, Thủy điện Bản Vẽ hôm nay đã trở thành biểu tượng của ý chí chinh phục thiên nhiên, của trí tuệ, bản lĩnh và tinh thần cống hiến bền bỉ của nhiều thế hệ cán bộ, kỹ sư, công nhân ngành điện.

Trụ cột năng lượng, “lá chắn” vùng thượng nguồn

Dự án Thủy điện Bản Vẽ được xây dựng trên dòng sông Nậm Nơn, một nhánh chính của sông Cả, với công suất lắp máy 320 MW, sản lượng điện trung bình năm 1,012 tỉ kWh. Hai tổ máy của nhà máy lần lượt hòa lưới điện quốc gia vào tháng 4 và tháng 5/2010, vượt tiến độ được giao hai tháng trong bối cảnh hệ thống điện cả nước đang thiếu hụt nghiêm trọng. Việc phát điện sớm của Thủy điện Bản Vẽ đã góp phần quan trọng giảm áp lực thiếu điện, đặc biệt trong các mùa khô và giai đoạn cao điểm nắng nóng năm 2010.

Công ty Thủy điện Bản Vẽ được thành lập năm 2011 và được điều chuyển về trực thuộc Tổng công ty Phát điện 1 từ năm 2012, đơn vị từng bước hoàn thiện mô hình quản trị, nâng cao năng lực vận hành, tham gia hiệu quả Thị trường điện cạnh tranh. Các tổ máy luôn được vận hành an toàn, liên tục và kinh tế; các chỉ tiêu kỹ thuật như hệ số khả dụng, tỷ lệ dừng máy bảo dưỡng, tỷ lệ điện tự dùng,.. đều đạt và vượt kế hoạch.

Nhà máy Thuỷ điện Bản Vẽ tại xã Yên Na

Sau hơn 15 năm phát điện thương mại, sản lượng điện tích lũy của nhà máy đã vượt 16 tỉ kWh, đóng góp hàng nghìn tỉ đồng cho ngân sách Nhà nước, góp phần quan trọng bảo đảm nguồn điện ổn định cho khu vực Bắc Trung Bộ và hệ thống điện quốc gia. Đáng chú ý, trong suốt quá trình vận hành, Công ty hầu như không để xảy ra các sự cố nghiêm trọng về tai nạn lao động, cháy nổ hay môi trường, thể hiện rõ kỷ luật vận hành và văn hóa an toàn được xây dựng bền vững.

Không chỉ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ sản xuất điện, nhà máy thuỷ điện Bản Vẽ là công trình đa mục tiêu với nhiệm vụ chính cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất cho phần lớn địa bàn tỉnh Nghệ An và quan trọng nhất, thủy điện Bản Vẽ giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong phòng chống thiên tai. Với dung tích hồ chứa 1,83 tỉ m³, diện tích lưu vực trải dài 8700 km², diện tích mặt hồ 45,85 km², công trình được ví như “lá chắn” nơi thượng nguồn sông Cả. Việc tuân thủ chặt chẽ Quy trình liên hồ chứa trên lưu vực sông Cả và các chỉ đạo của UBND tỉnh Nghệ An giúp nhà máy cắt đỉnh lũ, giảm lũ bảo đảm an toàn cho vùng hạ du trong nhiều đợt mưa lũ lớn.

Cùng với đó, Công ty đầu tư mạnh cho hệ thống quan trắc mưa, thủy văn, lắp đặt hàng chục trạm đo mưa tự động trong khu vực lòng hồ và vùng phụ cận, đồng thời thu thập dữ liệu từ các trạm quan trắc tại Lào. Hệ thống dữ liệu này giúp nâng cao độ chính xác trong dự báo, phục vụ hiệu quả công tác vận hành an toàn hồ chứa, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.

Gắn sản xuất kinh doanh với trách nhiệm xã hội

Song hành với nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, Công ty Thủy điện Bản Vẽ luôn xác định rõ trách nhiệm đối với cộng đồng và địa phương nơi đơn vị đứng chân. Trong hơn hai thập kỷ qua, công tác an sinh xã hội đã trở thành một trụ cột trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Hàng chục tỉ đồng đã được Công ty dành cho các chương trình xóa đói giảm nghèo, hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ khó khăn, đầu tư trường học, trạm y tế, hỗ trợ giáo dục, y tế và khắc phục hậu quả thiên tai tại các địa phương vùng lòng hồ và hạ du. Riêng những năm gần đây, mỗi năm Công ty đều dành hàng tỉ đồng cho các hoạt động như “Tết vì người nghèo”, hỗ trợ xây dựng nhà đại đoàn kết, trao học bổng, xe đạp cho học sinh nghèo vượt khó, giúp nhiều em nhỏ có điều kiện tiếp tục đến trường.

Công tác an sinh xã hội luôn được Công ty chú trọng

Bên cạnh đó, Công ty còn duy trì thường xuyên hoạt động thả cá giống tái tạo nguồn lợi thủy sản tại lòng hồ Thủy điện Bản Vẽ. Với diện tích mặt nước lớn, lòng hồ không chỉ là công trình thủy lợi – thủy điện mà còn là không gian sinh kế quan trọng cho người dân địa phương. Việc tái tạo nguồn thủy sản góp phần ổn định đời sống, mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững cho các xã vùng hồ.

Công tác truyền thông cộng đồng cũng được Công ty đặc biệt chú trọng. Hằng năm, nhiều đợt tuyên truyền về vận hành hồ chứa, xả lũ, cảnh báo hạ du, bảo vệ an toàn công trình được tổ chức từ cấp xã, bản làng đến trường học, giúp người dân nâng cao nhận thức, chủ động phòng tránh rủi ro thiên tai, đồng thời tạo sự đồng thuận trong quá trình vận hành nhà máy.

Với những đóng góp toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội và môi trường, Công ty Thủy điện Bản Vẽ đã vinh dự được Nhà nước, Chính phủ, Bộ Công Thương, UBND tỉnh Nghệ An và Tập đoàn Điện lực Việt Nam trao tặng nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương Lao động hạng Ba.

Trong bối cảnh nhu cầu điện năng ngày càng tăng, yêu cầu bảo đảm an ninh năng lượng gắn với phát triển xanh và thích ứng biến đổi khí hậu ngày càng cao, tập thể cán bộ, công nhân viên Công ty Thủy điện Bản Vẽ tiếp tục nỗ lực đổi mới quản trị, nâng cao hiệu quả vận hành, giữ vững an toàn công trình và trách nhiệm với cộng đồng. Chặng đường 21 năm đã qua là nền tảng vững chắc để đơn vị tiếp tục phát huy vai trò trụ cột, đóng góp tích cực cho sự phát triển bền vững của Nghệ An và khu vực Bắc Trung Bộ trong những năm tới.

Linh Chi